چکیده

پژوهش حاضر با عنوان “بررسی فراهنجاری های زبانی شعر شاملو” کوششی است جهت شناساندن سبک فردی شعر شاملو به لحاظ معیارهای زبانشناختی. یافته های این پژوهش از طریق بررسی منتخب اشعار شاملو در کلیه مجموعه آثارش بدست آمده است. در این پژوهش این نکته را دریافتیم که راز زیبایی و زبان نسبتا منحصر به فرد شعر شاملو در فراهنجاری های زبانی خاصی است که او در اشعارش از آنها بهره برده است؛ فراهنجاری هایی از نوع واژگانی، صرفی، نحوی ،معنایی و کهن گرایی. با بررسی آین فراهنجاری ها در منتخب اشعار شاملو پی بردیم که برجسته ترین فراهنجاری بکار رفته در اشعار، فراهنجاری زمانی یا همان کهن گرایی است، که شاملو بطرز مبالغه آمیزی در اشعارش از آن بهره برده بطوری که زبان شعرش را نسبتا یکدست آرکائیک کرده است.

شاملو با بهره گیری از این قبیل شگردها نه تنها به زیبایی، صلابت، فصاحت و بلاغت اشعارش افزوده بلکه کاربرد فراهنجاری هایی از این دست توسط او به آفرینش سبکی منحصر به فرد با عنوان “شعر سپید” انجامیده است.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                         صفحه

پیشگفتار………………………………………………………………………………………………… 2

1-    مباحث نظری……………………………………………………………………………………..

مقدمه …………………………………………………………………………………………………… 2

1-1     ساختگرایی……………………………………………………………………………………… 3

1-2     زبان و نشانه …………………………………………………………………………………… 3

1-2-1 زبان و گفتار…………………………………………………………………………………. 4

1-2-2 نشانه زبانی ………………………………………………………………………………….. 5

1-2-3 رابطه …………………………………………………………………………………………. 5

1-2-4 همزمانی و درزمانی ……………………………………………………………………….. 5

1-3 نقش های زبان ………………………………………………………………………………… 8

1-3-1 نقش های زبان از دیدگاه یاکوبسن……………………………………………………… 9

1-3-1-1 نقش عاطفی……………………………………………………………………………… 9

1-3-1-2 نقش ترغیبی……………………………………………………………………………… 10

1-3-1-3 نقش ارجاعی ……………………………………………………………………………. 10

1-3-1-4 نقش فرازبانی …………………………………………………………………………… 10

1-3-1-5 نقش همدلی …………………………………………………………………………….. 11

1-3-1-6 نقش ادبی ……………………………………………………………………………….. 11

1-3-2 اشکالات تقسیم بندی یاکوبسن………………………………………………………….. 12

1-3-3 اشکالات تقسیم بندی مارتینه…………………………………………………………….. 13

1-3-4 اشکالات تقسیم بندی هلیدی ……………………………………………………………. 13

1-4 نقش زیبایی آفرینی یا ادبی………………………………………………………………….. 14

1-5 نقش های زبان هنجار…………………………………………………………………………. 17

1-6 نقش های زبان فراهنجار……………………………………………………………………… 17

1-7 برجسته سازی ادبی …………………………………………………………………………… 19

1-7-1 فراهنجاری ………………………………………………………………………………….. 20

1-7-1-1 فراهنجاری واژگانی…………………………………………………………………….. 22

1-7-1-2 فراهنجاری نحوی ……………………………………………………………………… 22

1-7-1-3 فراهنجاری نوشتاری……………………………………………………………………. 23

1-7-1-4 فراهنجاری معنایی………………………………………………………………………. 23

1-7-1-5 فراهنجاری گویشی ……………………………………………………………………. 24

1-7-1-6 فراهنجاری سبکی ……………………………………………………………………… 24

1-7-1-7 فراهنجاری زمانی (کهن گرایی) …………………………………………………….. 25

1-7-2 قاعده افزایی…………………………………………………………………………………. 25

2- پیشینه………………………………………………………………………………………………. 25

مقدمه……………………………………………………………………………………………………. 28

2-1 مطالعات زبانشناختی ادبیات در غرب…………………………………………………….. 28

2-2 مطالعات زبانشناختی ادبیات در ایران …………………………………………………….. 32

3- فراهنجاری های زبانی شعر شاملو…………………………………………………………….

مقدمه…………………………………………………………………………………………………….

3-1 فراهنجاری زمانی یا کهن گرایی…………………………………………………………….

3-1-1 کهن گرایی صرفی ………………………………………………………………………… 36

3-1-1-1 بکار بردن پسوند جمع ساز “گان”………………………………………………….. 36

3-1-1-2 بکار بردن پسوند جمع ساز “ان”……………………………………………………. 37

3-1-2 کهن گرایی نحوی …………………………………………………………………………. 37

3-1-2-1 کاربرد “را” به جای “به”، “با”، و “برای”……………………………………….. 37

3-1-2-2 رعایت “ی” شرط در جملات شرطی……………………………………………… 39

3-1-2-3 افزودن پیشوند “ب” در آغاز فعل برای تأکید……………………………………. 39

3-1-2-5 بکار بردن “همی” به جای “می”……………………………………………………. 41

3-1-2-6 افزودن “ا” در آخر اسم یا اسم مصدر برای تعظیم، تفخیم و تعجب………… 41

3-1-3 کهن گرایی واژگانی ………………………………………………………………………. 41

3-1-3-1 فعل های کهن ………………………………………………………………………….. 41

3-1-3-1-1 فعل های ساده……………………………………………………………………….. 42

3-1-3-1-2 فعل های پیشوندی …………………………………………………………………. 49

3-1-3-1-3 فعل های مرکب …………………………………………………………………….. 58

3-1-3-1-4 عبارت های فعلی ………………………………………………………………….. 64

3-1-3-2 اسم های کهن …………………………………………………………………………… 69

3-1-3-3 صفت های کهن ……………………………………………………………………….. 77

3-1-3-4 قیدهای کهن …………………………………………………………………………….. 81

3-1-3-4-1 قیود یا ادوات شک وتردید……………………………………………………….. 81

3-1-3-4-2 قیود یا ادوات تشبیه ……………………………………………………………….. 83

3-1-3-4-3 قیود و حروف ربط مرکب………………………………………………………… 86

3-1-3-5 حرف اضافه های کهن ……………………………………………………………….. 91

3-1-3-6 ضمایر کهن………………………………………………………………………………. 99

3-1-3-6-1 ضمایر شخصی………………………………………………………………………. 99

3-1-3-6-2 ضمایر انعکاسی …………………………………………………………………….. 100

3-1-3-6-3 ضمایر اشاره………………………………………………………………………….. 102

3-1-4 کهن گرایی معنایی…………………………………………………………………………. 104

3-2 فراهنجاری واژگانی …………………………………………………………………………… 109

3-2-1 واژگان جدید………………………………………………………………………………… 109

3-2-1-1 ترکیبات ابداعی …………………………………………………………………………. 110

3-2-1-1-1 اسم + اسم…………………………………………………………………………….. 110

3-2-1-1-2 اسم + صفت………………………………………………………………………….. 112

3-2-1-1-3 صفت + اسم………………………………………………………………………….. 113

3-2-1-1-4 اسم + پسوند…………………………………………………………………………. 116

3-2-1-1-6 پیشوند + اسم…………………………………………………………………………

3-2-1-1-7 پیشوند + صفت………………………………………………………………………

3-2-1-1-8 اسم + بن فعل………………………………………………………………………..

3-2-1-1-9 صفت + بن فعل …………………………………………………………………….

3-2-1-1-10 حرف اضافه + بن فعل……………………………………………………………

3-2-1-2 واژگانی ابداعی ………………………………………………………………………….

3-2-1-3 عبارت های ابداعی …………………………………………………………………….

3-2-2 فعل های جدید………………………………………………………………………………

3-3 فراهنجاری نحوی……………………………………………………………………………….

3-3-1 جابجایی نهاد…………………………………………………………………………………

3-3-1-2 جابجایی فعل و عبارتهای فعلی …………………………………………………….

3-3-1-3 جابجایی قید………………………………………………………………………………

3-3-1-4  جابجایی ضمایر منفصل و متصل……………………………………………………

3-3-1-5 جابجایی سایر عناصر جمله……………………………………………………………

3-3-1-5-1 جابجایی منادا…………………………………………………………………………

3-3-1-5-2 جابجایی جمله پیرو…………………………………………………………………

3-3-2 ایجاد فاصله میان اجزای عبارت فعلی …………………………………………………

3-3-3 حذف عناصر جمله…………………………………………………………………………

3-3-4 کاربرد واژگان در نقش های متفاوت……………………………………………………

3-3-4-1 کاربرد اسم به جای صفت……………………………………………………………..

3-3-4-2 کاربرد صفت به جای صفت…………………………………………………………..

3-3-4-3 کاربرد صفت به جای اسم……………………………………………………………..

3-3-4-4 کاربرد اسم به جای قید…………………………………………………………………

3-3-5 استفاده از شناسه فعل به جای فعل………………………………………………………

3-4 فراهنجاری صرفی………………………………………………………………………………

3-5 فراهنجاری معنایی………………………………………………………………………………

4 نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………..

جهت دانلود کلیک کنید